มะเร็งเต้านมผ่าตัดอย่างเดียว ไม่ต้องให้คีโมได้หรือไม่

โดย พญ.มธุรส สุขวณิช อายุรแพทย์มะเร็งวิทยา ประจำรพ.นมะรักษ์ฯ

ยาเคมีบำบัด หรือ “คีโม” มาจากคำว่า chemotherapy คือการให้ยาเพื่อ

1. เพิ่มโอกาสในการรักษาหายขาด และป้องกันการแพร่กระจายของมะเร็งเต้านมในมะเร็งเต้านมระยะที่ 1-3 

2. ให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ลดอาการที่เกิดขึ้นจากมะเร็งเต้านม มีชีวิตยืนยาวขึ้นในมะเร็งเต้านมระยะที่ 4 (แพร่กระจาย)

ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมระยะที่ 1-3 ตามมาตรฐานควรได้รับยาเคมีบำบัด เมื่อขนาดก้อนเกิน 1 ซม. หรือมีการกระจายไปต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้ โดยยาเคมีบำบัดอาจให้ก่อนหรือหลังผ่าตัดขึ้นกับผู้ป่วยแต่ละราย

ผ่าตัดอย่างเดียว ไม่ต้องให้คีโมได้หรือไม่

การผ่าตัดมะเร็งเต้านม คือการผ่าตัดเอาก้อนเนื้อและต่อมน้ำเหลืองบริเวณรักแร้ออก โดยเป็นก้อนที่มองเห็นด้วยตาเปล่าและตรวจทางพยาธิวิทยา(กล้องจุลทรรศน์) อย่างไรก็ตามตัวก้อนมะเร็งมีการไหลเวียนของเลือดเข้าออกตลอดเวลา เช่นเดียวกับทุกอวัยวะในร่างกาย มีความเป็นไปได้ที่เซลล์มะเร็งจะปะปนออกมากับเลือด ซึ่งไม่สามารถรักษาโดยการผ่าตัดได้ เนื่องจากเป็นเซลล์ขนาดเล็ก ไม่สามารถมองเห็นได้

ยาเคมีบำบัดจะทำหน้าที่กำจัดเซลล์มะเร็งที่อาจปะปนอยู่ในกระแสเลือด และป้องกันการแพร่กระจายไปอวัยวะอื่น เช่น กระดูก ปอด ตับ

วิธีการให้ยาเคมีบำบัด

หากเป็นการให้ยาเคมีบำบัดภายหลังการผ่าตัด ระยะเวลาที่เหมาะสมคือ 4 สัปดาห์หลังผ่าตัดหรือกระทั่งแผลหายและร่างกายฟื้นฟูแข็งแรงดี เป็นยาทางขวดน้ำเกลือผ่านหลอดเลือดดำบริเวณแขน คล้ายการให้น้ำเกลือทั่วไป ใช้เวลาไม่เกิน 3 ชม.ในแต่ละครั้ง (ไม่จำเป็นต้องนอน รพ.) ก่อนให้ยาจะมีการให้ยาป้องกันคลื่นไส้อาเจียน ลดอาการแพ้ ขณะให้ยาผู้ป่วยไม่มีความรู้สึกเจ็บปวดใดๆ สามารถนอนพัก พักผ่อนได้ตามปกติ

มะเร็งเต้านมระยะที่ 1-3 จะให้ยาเคมีบำบัด 4-8 ครั้ง ขึ้นกับระยะและการกระจายต่อมน้ำเหลือง แต่ละครั้งห่างกันประมาณ 3 สัปดาห์ ในบางรายอาจให้ร่วมกับยาพุ่งเป้า (targeted therapy) เช่น Trastuzumab (Herceptin) ซึ่งเป็นยา Antibody สำหรับผู้ป่วยมะเร็งเต้านมชนิด Her 2 (เฮอร์ทู) เป็นบวก โดยก่อนให้ยาคีโมแต่ละครั้ง ผู้ป่วยจะได้รับการตรวจสุขภาพ ความพร้อมของร่างกาย และเจาะเลือดดูปริมาณเม็ดเลือดขาวก่อนให้ยาทุกครั้ง